Nie żyje Elżbieta Zającówna. Zmagała się z chorobą von Willebranda
Z głębokim smutkiem przyjęliśmy informację o śmierci Elżbiety Zającówny, cenionej polskiej aktorki, która odeszła w wieku 66 lat. Przyczyną jej odejścia było rzadkie schorzenie krwi znane jako choroba von Willebranda. Ta diagnoza była dla niej wyzwaniem przez wiele lat, wpływając na jej samopoczucie i kondycję. Związek Artystów Scen Polskich poinformował o odejściu artystki, która pozostawiła po sobie bogate dziedzictwo w polskim kinie i telewizji. Aktorka znana była również ze swojej działalności charytatywnej, pełniąc funkcję wiceprezesa Fundacji Polsat. Jej ostatnie publiczne wystąpienie miało miejsce pod koniec 2022 roku. Decyzja o wycofaniu się z kariery była ściśle powiązana z jej problemami zdrowotnymi, a aktorka wyrażała pragnienie, by nie odchodzić „na scenie”.
Czym jest choroba von Willebranda?
Choroba von Willebranda (vWD) to najczęściej występująca trombocytopatia, czyli skaza krwotoczna, dotykająca około 1-2% populacji. Jest to schorzenie genetyczne, choć może mieć również charakter nabyty. Polega na niedoborze lub dysfunkcji czynnika von Willebranda (vWF). Jest to białko odgrywające kluczową rolę w procesie krzepnięcia krwi, które ułatwia przyleganie płytek krwi do uszkodzonej ściany naczynia krwionośnego oraz jest nośnikiem dla czynnika VIII krzepnięcia. Bez jego prawidłowego działania, krew krzepnie wolniej i w mniej efektywny sposób, co prowadzi do zwiększonej skłonności do krwawień. Mimo że choroba ta jest znana środowisku medycznemu, badania w tym kierunku nie zawsze są rutynowo zlecane, co może opóźniać diagnozę.
Objawy choroby von Willebranda: często lekceważone
Objawy choroby von Willebranda bywają niepozorne i często lekceważone, co nierzadko prowadzi do opóźnienia diagnostyki. Do najczęstszych symptomów należą łatwe powstawanie siniaków – nawet po niewielkich urazach – oraz przedłużające się krwawienia z nosa i dziąseł. U kobiet choroba ta manifestuje się często obfitymi miesiączkami, które mogą być mylone z normą lub innymi schorzeniami ginekologicznymi. W bardziej zaawansowanych przypadkach mogą wystąpić również krwawienia z przewodu pokarmowego lub inne niebezpieczne krwawienia wewnętrzne. Nieleczona, choroba ta może prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak anemia, która z kolei może negatywnie wpływać na pracę serca.
Elżbieta Zającówna choroba: szczegóły dotyczące schorzenia
Elżbieta Zającówna zmagała się z chorobą von Willebranda od lat, co stanowiło dla niej znaczące obciążenie fizyczne i psychiczne. Aktorka świadomie wycofała się z życia publicznego, aby uniknąć sytuacji, w której jej stan zdrowia mógłby wpłynąć na jej występy sceniczne. Ta decyzja była wyrazem jej siły i determinacji w radzeniu sobie z przewlekłą chorobą, która, jak sama podkreślała, ją „męczyła od zawsze”. Ostatnim filmem z jej udziałem była komedia romantyczna „Szczęścia chodzą parami”.
Typy choroby von Willebranda
Choroba von Willebranda występuje w kilku postaciach, które różnią się pod względem nasilenia objawów i mechanizmu powstawania defektu czynnika vWF. Wyróżnia się trzy główne typy:
- Typ 1: Jest to najłagodniejsza i najczęściej występująca forma choroby, charakteryzująca się łagodnym niedoborem czynnika von Willebranda. Objawy są zazwyczaj niewielkie i mogą obejmować skłonność do siniaczenia i przedłużonych krwawień.
- Typ 2: W tym typie problem dotyczy jakości czynnika von Willebranda, a nie jego ilości. Oznacza to, że czynnik jest obecny w odpowiedniej ilości, ale jego struktura jest wadliwa, przez co nie działa on prawidłowo. Ten typ dzieli się dalej na podtypy (2A, 2B, 2M, 2N), w zależności od rodzaju defektu.
- Typ 3: Jest to najcięższa postać choroby, charakteryzująca się niemal całkowitym brakiem czynnika von Willebranda. Osoby z tym typem choroby doświadczają bardzo poważnych i częstych krwawień, które mogą zagrażać życiu.
Zmagania z chorobą von Willebranda – obfite miesiączki i siniaki
Zmagania z chorobą von Willebranda często manifestują się w sposób, który znacząco wpływa na codzienne życie, szczególnie u kobiet. Jednym z najbardziej charakterystycznych i uciążliwych objawów są obfite miesiączki, które mogą trwać dłużej niż zwykle i wiązać się z nadmierną utratą krwi. Taka sytuacja może prowadzić do chronicznego zmęczenia, osłabienia i anemii. Poza tym, osoby chore na vWD doświadczają łatwego powstawania siniaków nawet po niewielkich uderzeniach czy naciskach. Mogą pojawiać się również przedłużające się krwawienia z nosa i dziąseł, które trudno zatamować. W skrajnych przypadkach, choroba ta może prowadzić do poważnych krwawień wewnętrznych, na przykład do stawów czy mięśni, powodując ból i ograniczenie ruchomości.
Leczenie i diagnoza choroby von Willebranda
Leczenie choroby von Willebranda ma na celu przede wszystkim łagodzenie objawów i zapobieganie groźnym krwawieniom. Kluczowe jest odpowiednie rozpoznanie schorzenia, które pozwala na wdrożenie właściwej terapii.
Jak rozpoznać zaburzenia krzepnięcia krwi?
Rozpoznanie zaburzeń krzepnięcia krwi, takich jak choroba von Willebranda, wymaga szczegółowej analizy objawów pacjenta oraz wykonania odpowiednich badań laboratoryjnych. Pierwszym krokiem jest wywiad lekarski, podczas którego lekarz pyta o historię krwawień w rodzinie, skłonność do siniaczenia, przedłużone krwawienia po urazach lub zabiegach, a u kobiet – o charakterystykę miesiączek. Na podstawie tych informacji lekarz może zlecić dalsze badania. Podstawowe testy obejmują badanie czasu protrombinowego (PT) i czasu częściowej tromboplastyny po aktywacji (aPTT), które oceniają ogólną sprawność układu krzepnięcia. Kluczowe dla diagnozy choroby von Willebranda są jednak specyficzne testy laboratoryjne, które oceniają poziom i aktywność czynnika von Willebranda (vWF) oraz poziom czynnika VIII krzepnięcia. Czasami konieczne jest również przeprowadzenie badań genetycznych, aby potwierdzić dziedziczny charakter schorzenia.
Terapia: desmopresyna i koncentraty czynników krzepnięcia
Terapia choroby von Willebranda zależy od typu schorzenia oraz nasilenia objawów. W łagodniejszych przypadkach, zwłaszcza w typie 1, skutecznym lekiem jest desmopresyna. Jest to syntetyczny analog hormonu wazopresyny, który stymuluje uwalnianie zmagazynowanego czynnika von Willebranda i czynnika VIII krzepnięcia z komórek śródbłonka naczyń krwionośnych. Desmopresyna może być podawana w formie iniekcji lub sprayu do nosa i jest stosowana profilaktycznie przed zabiegami lub w przypadku niewielkich krwawień. W cięższych przypadkach, gdy desmopresyna nie jest wystarczająco skuteczna lub gdy występuje niedobór czynnika VIII, stosuje się koncentraty czynników krzepnięcia. Są to preparaty krwiopochodne zawierające odpowiednie ilości czynnika von Willebranda i czynnika VIII, które podaje się dożylnie, aby uzupełnić jego niedobór i zatrzymać krwawienie. Leczenie jest zazwyczaj długoterminowe i wymaga ścisłej współpracy z lekarzem hematologiem.
Ostatnie lata aktorki i jej decyzja o wycofaniu się z kariery
Ostatnie lata życia Elżbiety Zającówny upłynęły pod znakiem walki z przewlekłą chorobą. Aktorka, która zawsze była aktywna zawodowo i społecznie, podjęła trudną, ale świadomą decyzję o stopniowym wycofywaniu się z życia publicznego i pracy artystycznej. Ta decyzja była podyktowana troską o własne zdrowie i chęcią uniknięcia sytuacji, w której jej stan mógłby stanowić przeszkodę w wykonywaniu zawodu.
Małgorzata Potocka: „Ta choroba ją męczyła od zawsze”
Małgorzata Potocka, bliska przyjaciółka i koleżanka po fachu Elżbiety Zającówny, w poruszających słowach wspominała o jej wieloletnich zmaganiach z chorobą von Willebranda. Podkreśliła, że „ta choroba ją męczyła od zawsze”, co oznacza, że aktorka żyła z tym schorzeniem przez znaczną część swojego życia. Potocka ujawniła również, że Elżbieta Zającówna wymagała transfuzji krwi z powodu swojej choroby, co świadczy o jej zaawansowaniu i wpływie na ogólny stan zdrowia aktorki. Decyzja o wycofaniu się z kariery była dla niej sposobem na zachowanie godności i uniknięcie sytuacji, w której czułaby się bezsilna.
Wspomnienie o Elżbiecie Zającównie – ikonie polskiego kina
Elżbieta Zającówna na zawsze pozostanie w pamięci widzów jako ikona polskiego kina i telewizji. Jej talent aktorski, charyzma i obecność na ekranie sprawiły, że stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci polskiej kinematografii. Zagrała w wielu cenionych filmach i serialach, zdobywając uznanie zarówno krytyków, jak i publiczności. Jej odejście jest ogromną stratą dla polskiej kultury. Mimo że choroba von Willebranda była dla niej wielkim wyzwaniem, Elżbieta Zającówna starała się żyć pełnią życia, angażując się w działalność charytatywną i dbając o relacje z bliskimi. Jej historia jest przypomnieniem o tym, jak ważne jest zwracanie uwagi na sygnały wysyłane przez organizm i jak istotne jest wsparcie dla osób zmagających się z przewlekłymi schorzeniami.
Dodaj komentarz